ჩვენს პლანეტაზე არსებული მცენარეებისა და ორგანიზმების მრავალფეროვნებას შორის მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია სოკო, დაახლოებით ასი ათასი სახეობაა და ისინი ფაქტიურად ყველგან იზრდება. შესაძლოა, არ არსებობს დედამიწაზე ისეთი ადგილი, სადაც სოკო ვერ იპოვის პირობებს მათი განვითარებისთვის. სოკო იზრდება ტყეებსა და მინდვრებში, ბაღებსა და მდელოებში, მთებსა და უდაბნოებში, ნიადაგსა და წყალში.

ადამიანმა სოკოსადმი ინტერესი უძველესი დროიდან დაიწყო. სოკო იყოფოდა საკვებად, პირობითად საკვებად და არასაჭმელად (სომბეშო), შხამიანად. სოკოს შესახებ მეცნიერებაც კი არსებობს - მიკოლოგია – მაგრამ ისიც კი დიდხანს ვერ პასუხობდა კითხვას: რა ადგილი უჭირავს სოკოს ორგანული სამყაროს სისტემაში? და მხოლოდ მე -18 საუკუნის ბოლოს საბოლოოდ დაფიქსირდა მათი კუთვნილება სპორული მცენარეებისადმი. მაგრამ სოკო ნამდვილად მცენარეა? მართლაც, მცენარეებისგან განსხვავებით, მათ აკლიათ ქლოროფილი, არ შეუძლიათ ჰაერიდან ნახშირორჟანგის დამოუკიდებლად შთანთქმა და ამიტომ იკვებებიან მზა ორგანული ნივთიერებებით. გარდა ამისა, მრავალი სოკოს უჯრედული ქსოვილის შემადგენლობაში შედის ქიტინი, რომელიც ასევე აახლოებს მათ ცხოველებთან.

თანამედროვე ბიოლოგების უმეტესობა განასხვავებს სოკოს, როგორც ცალკეულ სახეობას, რომელიც არსებობს მცენარეებთან და ცხოველებთან ერთად. სოკოს დიდი მნიშვნელობა აქვს ბუნებაში და ადამიანის ეკონომიკური საქმიანობისთვის.

ბევრი ქუდის სოკო (არსებობს დაახლოებით 200 სახეობა) საკვებია და წარმოადგენს ადამიანის საკვებ პროდუქტს. სოკოს კაცობრიობის თითქმის მთელი ისტორიის მანძილზე მიირთმევენ. ქიმიური შემადგენლობისა და ცილების შემცველობით სოკო უფრო ახლოს არის ხორცთან, ვიდრე მცენარეულ პროდუქტებთან. ნახშირწყლებისა და მინერალების რაოდენობითა და შემადგენლობით კი ისინი მაინც უფრო ახლოს არიან ბოსტნეულთან და ხილთან.

სოკოს კვებითი ღირებულება განისაზღვრება მათში სხვადასხვა ორგანული ნაერთებისა და მინერალური მარილების არსებობით. სოკო მდიდარია სხვადასხვა ფერმენტებით, რომლებიც ხელს უწყობენ ცხიმებისა და ბოჭკოების დაშლას. ეს თვისება ახასიათებს სოკოს, როგორც აუცილებელ და სასარგებლო დამატებით პროდუქტს ყოველდღიურ რაციონში. სოკოში სხვადასხვა შაქრის შემცველობა მნიშვნელოვნად ზრდის მათ კვებით ღირებულებას და აძლევს სასიამოვნო მოტკბო გემოს. სოკო ასევე შეიცავს ძვირფას ცხიმებს, მათი მონელება თითქმის უტოლდება ცხოველურ ცხიმებს. ეთერზეთები სოკოს გარკვეულ არომატს ანიჭებს, ფისები კი დამახასიათებელ ელასტიურობას (რძე, ზოგიერთი რუსულა). სოკო ასევე მდიდარია ღირებული მიკროელემენტებით.

ახალი სოკოს შენახვა შესაძლებელია მხოლოდ რამდენიმე საათის განმავლობაში, ამიტომ მომავლისთვის მოსავლის მისაღებად აშრობენ, ამარილებიან, მწნილს, დაკონსერვებენ.

დატოვე პასუხი